این روزها دیگر کسی بعد از ساختمان سازی بیتوجه از کنار طراحی نما نمیگذرد. شهرداریها زمانی به یک پروژه پایان کار میدهند که نمای آن هم تمام شده باشد. هویت یک ساختمان را بنایی زیبا و اصولی آن تشکیل میدهد. هر ساختمانی به منظور خاصی ساخته میشود به طور مثال ساختمانهای اداری، مسکونی، تجاری و … همگی باید ظاهر متمایزی داشته باشند به هیچ عنوان نمیتوان نمای ساختمان تجاری را روی ساختمان ویلایی پیاده کرد.
اهمیت طراحی نمای ساختمان با توجه به بافت محیط هم نباید نادیده گرفته شود. به طور مثال نمای هر ساختمان در مناطق مختلف شکل خاصی دارد برخی از مناطق بافت سنتی دارند و نمیتوان نمای مدرن را در این مناطق اجرایی کرد چون بافت محیط به هم میریزد. گاها کارفرما در طراحی سلیقه شخصی خود را هم دخیل میکند که این مسئله در برخی از مناطق که مسئله زیباشناسی و بافت شهری اهمیت بالایی دارد به عنوان یک نقطه ضعف به حساب میآید و بافت شهر را ناهمگون میکند. بنابراین اعمال سلایق شخصی باعث آشفتگی در شهر میشود.
اصول طراحی نما ساختمان
همه ما میدانیم که نماهای زیباتر چشمنوازتر هستند و جذابیت محیط را بیشتر میکنند. اصول طراحی نما به منظور قدم برداشتن در یک خطوط و متریال مشخص است تا بتوان ظاهر ساختمان را کاملاً هماهنگ با محیط طراحی کرد. هر منطقهای از یک خطوط خاصی پیروی میکند و هنر معماری و خلاقیت طراح میتواند ترکیبی فوقالعاده خلق کند.
• نورپردازی نما: اگر به دنبال نمایی هستید که در تمام طول شبانه روز تأثیرگذار و زیبا باشد میتوانید روی نورپردازی نما هم کمی کار کنید. البته نباید نورپردازی به حدی باشد که نما جلوه خود را از دست بدهد.
• پویایی: برای ایجاد پویایی در نما میتوان از آلمانهای افقی و عمودی استفاده کرد، یا ابعاد بازشوها را تغییر داد و متریال های مختلفی را با هم ترکیب کرد. همیشه نماهایی که پویا هستند جذابیت بیشتری نزد بیننده دارند.
• خوانایی نما: یکی از اصول طراحی نما سادگی و خوانایی نما است که برای ساختمانهای چند طبقه اهمیت بیشتری دارد. بهتر است برای ساختمانهای بلند مرتبه از تنوع زیاد خودداری کرد و مصالح تک رنگ و مشابه به هم استفاده شود. برای ایجاد خوانایی میتوان آلمانهای برجسته افقی و عمودی را استفاده کرد تا ظاهر ساختمان از یکنواختی خارج شود.
• سازگاری نما با اقلیم: یکی از موارد مهمی که باید در طراحی ظاهر ساختمان مورد توجه قرار بگیرد شرایط آبوهوایی است. از آنجا که نماها وظیفه محافظت از ساختمان و ایجاد آرامش برای ساکنین در شرایط مختلف آب و هوایی را دارند در نتیجه باید کاملاً با همان اقلیم طراحی و اجرا شوند.
• سازگاری نما با سازه: برای اینکه نمای ساختمان ماندگاری لازم را داشته باشد باید حتماً به صورت اصولی به سازه ساختمان متصل شود. متریال هایی که برای نما استفاده میشود باید با سازه اصلی اتصالی یکپارچه داشته باشند و تمام جزئیات طراحی با نقشه سازه هماهنگی داشته باشد.
عوامل مهم در طراحی نمای ساختمان
در زیر عواملی که باید در طراحی نما باید لحاظ شوند را بررسی میکنیم:
• معماری ساختمان: شما باید یک طراحی را انتخاب کنید که بعد از گذشت چند سال از زیبایی و ابهت آن کاسته نشود. اگر طراحی بتواند در طول عمر مفید ساختمان همچنان کیفیت و زیبایی خود را حفظ کند بهترین خواهد بود.
• ایجاد هماهنگی با معماری شهر: اگر دقت کرده باشید در برخی از شهرها تمامی ساختمانها از یک بافت مشخص و تعریف شده برخوردارند. طراحی ناهمگون باعث وارد کردن لطمه به بافت منطقه میشود.
• هزینه طراحی: اگر نمیخواهید از اتلاف هزینه جلوگیری کنید حتماً از قبل یک طراحی متناسب با بودجه خود انجام دهید. طراحیها با توجه به متریال و تعداد طبقات ساختمان هزینههای متفاوتی دارد.
انواع طراحی نما ساختمان بر اساس کاربری
کاربری ساختمان یکی از شاخصههای اصلی برای دستهبندی انواع طراحی نما است چون هر ساختمانی یک نمای اختصاصی لازم دارد. چند نمونه از طراحیهای رایج را با هم مرور میکنیم.
• نمای شهری: برای طراحی هوشمندانه باید به نوع ساختمان در نمای شهری توجه کرد. به طور مثال برای برجهای آسمان خراش نمیتوان سبک سنتی و یا کلاسیک رومی را اجرا کرد.
• طراحی ساختمان ویلایی: از آنجا که ویلاها در شرایط آب و هوایی خاصی ساخته میشوند. در نتیجه سبک طراحی مختص به خود را دارند. معمولاً در طراحی ویلا روی فاکتورهایی مانند زیبایی، تمایز، مقاومت، هماهنگی با کل بنا و بودجه در طراحی ویلاها دقت خاصی میشود. برای ویلاها میتوان انواع سبکهای کلاسیک، مدرن، سنتی و ایرانی را اجرا کرد.
برای طراحی ظاهر ویلاهای یک یا دو طبقه معمولاً از ترکیب یک یا چند رنگ استفاده میشود و سبک طراحی نما به نحوی است که طراحی داخلی را به نمایش میگذارد.
طراحی نما در ساختمانهای چند طبقه
اصول طراحی نمای آسمانخراشها
متریال های مورد استفاده در نمای ساختمان
متریال هایی که بدین منظور استفاده میشود نشان دهنده کاربری ساختمان و هویت ساختمان است. انتخاب مصالح برای نما باید بر اساس کاربری ساختمان و سازه باشد. در درجه اول برای انتخاب مصالح باید به دوام و حفظ زیبایی مصالح توجه شود و در درجه دوم به وزنی که به ساختمان میدهند توجه شود.
هر یک متریال ها مانند سرامیک پرسلانی، فایبر سمنت، سنگهای صنعتی، ورق آلومینیوم، چوب و … دارای وزنهای متفاوتی هستند. متریال های جدیدی مانند کامپوزیت؛ سوئیس پرل یا گاما استون، ترموود، کرتین وال شیشهای و … وجود دارند که از لحاظ وزن توجه معماران و طراحان را به خود جلب کرده است.
استفاده از شیشه برای نمای ساختمانها
کاربرد سنگهای طبیعی در نمای ساختمان
نمای آجری
بایرامیکس در نمای ساختمان
نمای زیبای بتن اکسپوز
در طراحی نما با متریال بتن اکسپوز در سازههای عمومی و بناهای معماری استفاده میشود. در این نما سطح نهایی کار صاف و صیقلی است و روی بتن پوشش دیگری کار نمیشود. این متریال به صورت پیشساخته به صورت قطعات بتنی مسلح با طرح و اندازه مورد نظر ساخته میشود.
در ساختمانهای امروزی که نمای مدرن دارند از پنل های پیشساخته استفاده میشود و یک متریال رایج و پرکاربرد است.
سبکهای رایج طراحی نما
• کلاسیک و نئو کلاسیک و یا سبک رومی
• سبک مدرن
• سبک تلفیقی
• سبک مینیمال
• سبک ایرانی اسلامی
• سبک اداری
معرفی سبک کلاسیک و نئو کلاسیک و یا سبک زیبای رومی
معرفی سبک مدرن در طراحی نمای ساختمان
معرفی طراحی مینیمال نمای ساختمان
معرفی نمای تلفیقی ساختمان
معرفی طراحی نمای ایرانی اسلامی
برای طراحی نمای مساجد و اماکن مذهبی از این نوع طراحی استفاده میشود. رایجترین متریالهای مورد استفاده در این سبک سنگ، کاشی و آجر است. برای این سبک از نقوش اسلامی زیبا استفاده میشود تا طراحی آن متمایز و منحصربهفرد شود. المانهای مشخص در این سبک مقرنس کاری و کتیبهها، ستونها و گره ها، قوسها و کاربندیها است.
معرفی طراحی نما اداری
سبک مدرن برای طراحی نمای ساختمانهای اداری بهترین گزینه است. متریال کامپوزیت یکی از رایجترین متریال ها برای سبک مدرن است با این متریال میتوانید روی نما برجستگیها و فرورفتگیهای متعددی ایجاد کنید که در زیبایی نما تأثیر فوقالعاده ای دارد.
برای نمای اداری میتوان از متریال شیشه هم استفاده کرد. با این متریال بازتاب و شکست نوری ایجاد میشود و ویژگیهای مثبت نما را برجسته میکند.
البته برای انتخاب سبک نما میتوان موقعیت مکانی اداره را هم لحاظ کرد. به طور مثال ساختمانهای اداری که در خیابانها و گذرهای اصلی ساخته میشوند بهتر است نمایی مدرن داشته باشند. یکی از فاکتورهای دیگری که روی روند ساخت نما تأثیر میگذارد فضای کافی برای نصب و قرارگیری تابلو است.
روشهای اجرای نمای ساختمان
اجرای نما با استفاده از ملات سیمان
اجرای نمای خشک
اجرای نما با استفاده از چسب
قوانین و ضوابط طراحی نما توسط کمیسیون طراحی شهری
کمیته کمیسیون طراحی شهری یک سری اصول و ضوابط را برای طراحی نما پیشنهاد داده است که در زیر به آنها اشاره میکنیم:
• باید در طراحی به کارایی ساختمان از نظر مسکونی، تجاری، اداری و … توجه کرد. این کمیته اصلاً کامپوزیت را برای نما گزینه مناسبی نمیداند.
• در انتخاب رنگ برای نما بهتر است زیاد به دنبال تنوع نباشید استفاده از 2 نوع مصالح با رنگ غالب روشن و ملایم برای نما گزینه مناسبی است.
• برای بالا بردن عمر نما از مصالح با کیفیت و با دوام استفاده شود.
• اگر از سنگ در نما استفاده میکنید حتماً از اسکوپ استفاده کنید و اگر از آجر استفاده میکنید بندکشی را به کار بگیرید.
• از مصالحی مانند فلز و اشیاء برنده در قسمت هایی از نما که با انسان در ارتباط است استفاده نکنید.
• برای کاهش آلودگی صوتی از شیشه ساده دوجداره استفاده کنید.
• برای باکس راهپله به هیچ وجه از پنجره یکسره استفاده نکنید.
• برای انتخاب رنگ قاب پنجره و اجزای نما میتوانید همرنگ نمای اصلی استفاده کنید.
• بهتر است فضای ورودی ساختمان را به نوعی طراحی کنید که تعریف شده و دعوت کننده باشد.
• تناسب و توازن خطوط ریتم افقی و عمودی در طراحی را فراموش نکنید.
هزینه طراحی نمای ساختمان
تعرفه طراحی و اجرای نما با توجه به فاکتورهایی مختلفی تعیین میشود به طور کلی نماهای سنگی هزینه پایینتری دارند و نماهای کلاسیک رومی پرهزینهترین نما هستند. در زیر به چند فاکتور مهم در برآورد هزینه اشاره میکنیم.
• سبک ساختمان
• حقالزحمه پیمانکاران و عوامل فنی
• مواد اولیه و متریال مورد استفاده
• شرایط بازار