ساختمان قدیم
ساختمان پلاسکو، یک ساختمان تجاری بلند 17 طبقه (یک طبقه در زیر زمین، یک طبقه در همکف و ۱۵ طبقه بر روی پیلوت) با ارتفاع 42 متر در چهار راه استانبول تهران، پایتخت ایران واقع شده است. ساختمان پلاسکو در سال 1341 توسط حبیب القانیان که رئیس انجمن کلیمیان تهران، کارآفرین و سرمایهدار بزرگ ایرانی بود، ساخته شد. این ساختمان به افتخار شرکت پلاستیک وی، پلاسکو نامگذاری شد. این ساختمان در زمان ساخت خود بلندترین ساختمان ایران بود و یکی از مهمترین کانونهای تولید و فروش پوشاک و به عنوان یک انگیزهی مدرنسازی در زمان حکومت محمدرضا پهلوی بود. در سال بعد ساختمان بورس تهران واقع در خیابان حافظ با ارتفاع حدودی ۶۸ متر به عنوان بلندترین ساختمان تهران شناخته شدهبود.
ویژگی ساختمان قدیم
اسکلت ساختمان پلاسکو فلزی بود. زیربنای پلاسکو متراژ تقریبی در حدود ۲۹ هزار متر مربع داشت و طبقات اول تا چهارم این ساختمان مساحت خیلی بیشتری نسبت به بقیهی طبقات را داشتند. این سازه تمام فولادی بود و حتی نمای بیرونی پلاسکو کلاف کشی شده بود و هم با فولاد بسته شده بود. در واقع با این شیوهی ساخت استوار پلاسکو، عمر مفید آن را حدود۲۰۰۰ سال تخمین زده بودند.
در ابتدای گشایش بازار پلاسکو، تهیه کنندگان فیلم های مختلف طبقات اول دفتر گرفته بودند، ولی کم کم ، این مغازهها، جای خود را به تولیدیهای لباس و تک فروشیهای پوشاک دادند و حضور صنف پوشاک در این بازار تا تمام شدن عمر ساختمان ادامه داشت.بیشتره واحدهای این ساختمان زیبا طی مرور زمان و در سالهای انتهایی عمر آن به کارگاههای تولیدی تبدیل شده بود.
در طبقهی منهای یک پلاسکو حوضهای بزرگ آبی تعبیه شده بود.این حوض ها فوارههایی را داشتند که ارتفاعشان تا طبقه سوم ساختمان پلاسکو میرسید و دور تا دور، ماهی فروشی و مغازههای آکواریومی وجود داشت و هر سال عید که میشد در همان طبقه سفرهی هفت سین چیده میشد. طبقات اول تا چهارم پلاسکو دارای مساحت بیشتری نسبت به سایر طبقات این ساختمان بودند که در آن طبقه بیشتر خرده فروشانی وجود داشتند که انواع پوشاک، به ویژه پوشاک مردانه را ارائه میدادند. در سایر طبقات پلاسکو نیز هم اکثراً تولیدیها و یا دفترهای پخش پوشاک مستقر بودند.
سقف بسیار بلند ساختمان و طراحی دایره وارگونه، گردش و دیدن ویترین بوتیکها را خیلی راحت کرده بود. در راهروهای پلاسکو هم صندلیهایی برای نشستن قرار گرفته بود که فضای تجاری آنجا را مردمی میکرد. در راه پلههای آن که به سبک حدود ده سال پیش هنوز موزاییکی و ساده بود با لبههایی که فلز کوبی شده بود، در کنار سطل آشغالهای بزرگ در راهپله ها، آگهیهای مختلفی مثل تهیه لوازم خیاطی و موارد دیگر دیده میشد. درواقع راهروها پر بود از کیسههای پلاستیکی بزرگ با آدرس شهرهای مختلف و جعبههایی که میبایست برای کاسبهها ارسال میشد.
از طبقه پنجم به بعد پلاسکو، فضای ساختمان کوچکتر میشد و راهروهای به هم پیوسته اصلاً وجود نداشت. دسترسی به همان طبقهی پنجم ساختمان با آسانسور و راه پله امکانپذیر بود.در آخرین طبقهی ساختمان پلاسکو ، یک رستوران سلف سرویس قرار داشت و چند نفری از این طریق خودکشی کرده بودند.
ساختمان جدید
در واقع ساخت ساختمان جدید پلاسکو در سال 1400 تمام شد. ساختمان جدید پلاسکو ۲۰ طبقه و دارای ۵ طبقه در زیر و ۱۵ طبقه در روی زمین قرار گرفته است. در مورد پیشنهاد معماریهای اسلامی و ایرانی برای ساختمان جدید، انتقادهایی وارد شده است. مدیر پروژه نیز دربارهی ساختمان جدید پلاسکو گفت: ((سازهی جدید، فلزی و کاملاً پیچ و مهرهای است که با ساختمان قدیم پلاسکو که در حادثه دو سال پیش کمتر آسیب دیده تلفیق میشود و به حالت سنتی و مدرن در خواهد آمد.))
آتشسوزی و تخریب
صبح روز پنجشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۵، طبقههای هشتم و نهم این ساختمان گرفتار آتش شدهبود و در ساعت ۷:۵۹ صبح نیز آتشنشانی تهران گزارش این حادثه را دریافت کرد. پلاسکو مدتی پس از آتشسوزی، ساعت11:30 در هنگامی که هنوز شماری از نیروهای آتشنشانی و شهروندان و مغازه داران در آن بودند، متاسفانه این ساختمان در کمال ناباوری به صورت عمودی فروریخت. پس از ریزش پلاسکو، بوی شدید گاز در منطقه ی اطراف حس میشد و مسئولان شهری احتمال گسترش حادثه را میدادند و از مردم تقاضا می کردند آنجا را ترک کنند.
بر اثر آتشسوزی ساختمان پلاسکو و عملیاتهای آواربرداری منجر به مصدوم شدن۲۳۵ نفر از هموطنانمون شد. که بعضی از آنها به صورت سرپایی و سریع درمان شده بودند، امایکی از آتشنشانان حاضر در زمان تخریب پلاسکو به علت شدت زیاد سوختگی در بیمارستان درگذشت. همچنین پیکر ۱۵ نفراز آتشنشانان شجاع و ۵ نفر از شهروندان عادی کشور نیز از زیر آوار خارج شدند و با این حساب از سوی پزشکی قانونی تا الان مجموع قربانیان اعلامشده ۲۱ نفر میباشد .بر پایهی اعلام رسمی، شمار مفقودین غیر آتشنشان پلاسکو ۱۰نفر بودهاست که پیکر ۵ نفر شناسایی شدهاست. حدود ۹ روز، آواربرداری ساختمان پلاسکو طول کشید و طی آن ۱۹۰۰ عدد کامیون حدود ۲۰ هزار نفر خاک و نخاله را از محل تخریب شده خارج کردند.
.
چهار راه استانبول، سقوط پلاسکو در پرده سینما
چهارراه استانبول فیلمی که در سال 1396 اکران شد به کارگردانی، نویسندگی و تهیهکنندگی آقای مصطفی کیایی است که اولین نمایش این فیلم در سی و ششمین دورهی جشنواره فیلم فجر بود. نام این فیلم در نخست پلاسکو انتخاب شده بود. درواقع چهار راه استانبول با نگاهی متفاوت به حادثهی غمانگیز آتشسوزی ساختمان پلاسکو میپردازد.
داستان فیلم به این شکل است که بهمن(با نقش آفرینی بهرام رادان) و احد(با نقش آفرینی محسن کیایی) یک تولیدی ورشکسته لباس در پلاسکو دارند. احد میخواهد با لادن(با نقش آفرینی ماهور الوند) ازدواج کند اما با مخالفت های پدر لادن(با نقش آفرینی مسعود کرامتی) روبهرو میشود. یک شب لادن با پدرش دربارهی این موضوع درگیر میشوند و از خانه فرار میکند و پیش احد میرود، احد او را در تولیدی(واقع در ساختمان پلاسکو) مخفی میکند و در را میبندد. احد همراه بهمن به دنبال جور کردن پول میروندکه فردای آن شب متاسفانه پلاسکو آتش میگیرد و . . .