تاریخچه سیمان ایران
بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که ایرانیان به‌عنوان فنیقی، یونانی و رومی توانسته‌اند سیمانی تولید کنند که در برابر فشار مقاومت کند و همچنین استحکام آن در برابر آب حفظ شده است.
آثار باقی مانده از جمله سدها و پل‌های بزرگ در مناطق مختلف ایران، سد ایزدخواست که اولین سد قوسی جهان است، همچنین سد کرخه و شادروان است. این نشان می‌دهد که ایرانیان همیشه خواص آهک هیدرولیک را می‌دانسته‌اند. اقوام ساکن در شمال خلیج فارس از چنین بتن (ساروج) استفاده می‌کردند که خواص هیدرولیکی و مقاومت بالایی دارد. معروف‌ترین این بتن خمیر بتن بود که در بندر خمیر تهیه می‌شد و هنوز هم تأسیسات بندری با این نوع ملات ساخته می‌شود در نقاطی مانند لنگه و بوشهر پایدار است.
خاستگاه صنعت سیمان ایران به سال 1933 برمی‌گردد، زمانی که اولین کارخانه با تولید 100 تن در روز توسط شرکت FLSmidth دانمارکی در جنوب تهران ساخته شد.
کارخانه سیمان در ایران حدود 5 سال بعد از ژاپن، 60 سال بعد از آمریکا، 70 سال بعد از آلمان و 100 سال بعد از انگلیس شروع به کار کرد. ظرفیت کارخانه سیمان ایران در سال 2015 به 80 میلیون تن در سال رسید. (منطقه ری در بخش جنوبی تهران است)
اولین کارخانه سیمان در ایران
در سال 1933 / 100 تن در روز
در 8 آذر 1332 اولین کوره سیمان ایران با ظرفیت 100 تن در روز در هفت کیلومتری جنوب تهران (منطقه شرای – کوه بی بی شهربانو) توسط شرکت FLSmidth دانمارک به بهره برداری رسید.
با گذشت زمان و افزایش تقاضا برای این محصول نیاز به کارخانجات جدیدی شد. بنابراین در سال 1935 کارخانه دیگری با ظرفیت 200 تن خریداری شد که در سال 1936 ساخته شد و در سال 1937 به بهره برداری رسید.
بزرگترین و مهم‌ترین تولید کنندگان سیمان ایران
بزرگترین و مهم‌ترین تولیدکنندگان سیمان ایران عبارتند از:
سیمان فارس و خوزستان:
سیمان فارس و خوزستان که در سال 1950 با عنوان شرکت سیمان فارس تأسیس شد، بزرگترین تولیدکننده سیمان فعال در بازار ایران است. از ظرفیت تنها 200 تن در روز در سال 1955، زمانی که تولید شروع شد، رشد قابل توجهی داشته است. این شرکت در سال 1396 دارای 18 شرکت تابعه است و به همراه شریک خود، شرکت سرمایه گذاری سیمان تامین که دارای پنج کارخانه سیمان دیگر است، نزدیک به 32 درصد از ظرفیت تولید سیمان ایران را اداره می‌کند.
سیمان تهران:
سیمان تهران که در سال 1954 تأسیس شد، اولین سیمان خود را از کوره 300 تن در روز (0.1 میلیون تن در سال) در سال 1957 تولید کرد. در 30 سال آینده خطوط متعدد دیگری راه اندازی کرد و ظرفیت آن را تا سال 1987 به 3.1 میلیون تن در سال رساند. در سال 2007 سه خط قدیمی خود را با یک خط 3400 تن در روز (1.1 میلیون تن در سال) جایگزین کرد و ظرفیت آن را به 4 میلیون تن در سال رساند. ظرفیت بیشتر از آن زمان آنلاین شد و ظرفیت را به 6.1 میلیون تن در سال رساند. این حدود 7 درصد ظرفیت ایران را به آن می‌دهد.
شرکت سیمان تهران در سال 1333 با شماره مجوز 4503 در تهران – ایران به ثبت رسید و اولین واحد تولیدی آن در سال 1333 با ظرفیت اسمی 300 تن در روز شروع به کار کرد.
طی سالهای 56 تا 58 با احداث 5 واحد تولیدی دیگر، ظرفیت اسمی تولید شرکت به 7600 تن در روز رسید.
از سال 1358 به بعد 8700 تن به ظرفیت اسمی شرکت افزوده شد. حدود 900 تن ظرفیت اسمی مربوط به خطوط قدیمی واحدهای مرطوب 1، 2 و 5 به دلیل فرسودگی تجهیزات، آلودگی هوا و مصرف بالای سوخت از تولید خارج شد.
در حال حاضر شرکت سیمان تهران دارای 5 خط تولید فعال با ظرفیت اسمی تولید 13400 تن در روز می‌باشد.
سیمان آبیک:
این شرکت با بهره گیری از نیروهای ماهر و با توجه به توانمندی‌های پژوهشی و آموزشی خود و با استقرار سیستم‌های مدیریتی و کنترل کیفی جدید بر اساس استانداردهای ISO 9001، ISO 14001، OHSAS 18001 و همچنین EFQM اقدام به فعالیت‌های حفاظت از محیط زیست از جمله کاهش آلودگی هوا از طریق بهینه‌سازی الکتروفیلترها و فیلترهای کیسه‌ای، بهینه‌سازی مصرف انرژی از طریق طراحی و تولید سیمان تلفیقی، توسعه فضای سبز، کنترل نشتی و بازیابی کلیه پسماندها و تصفیه فاضلاب به همراه توسعه پایدار.
این کارخانه در سال 1348 تاسیس شد و واحد اول آن با ظرفیت اسمی تولید کلینکر معادل 3500 تن در روز و واحد دوم با ظرفیت اسمی تولید کلینکر معادل 4000 تن در روز و به ترتیب از سال 1350 و 1356 مورد بهره برداری قرار گرفت.
واحد اول در نیمه دوم سال 1388 به ظرفیت اسمی 8500 تن در روز بهینه شد. بنابراین این شرکت با ظرفیت تولید 13000 تن در روز یکی از بزرگترین کارخانه‌های سیمان ایران در حال حاضر می‌باشد.
سیمان سپاهان:
شرکت سیمان سپاهان در سال 1348 در چهل و پنج کیلومتری جنوب غربی اصفهان به منظور تولید سیمان خاکستری تأسیس شد و تقریباً در سال 1358 به بهره برداری رسید.
شرکت سیمان سپاهان با سه خط تولید و ظرفیت تولید 4000000 تن سیمان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سیمان در کشور است و با استفاده از پیشرفته‌ترین تجهیزات و ماشین آلات مطابق با استانداردهای جهانی محصولات خود را تولید و به بازار عرضه می‌کند. و سهم عمده‌ای از تامین سیمان مورد نیاز پروژه‌های عمرانی کشور را بر عهده دارد. شرکت سیمان سپاهان صنعت سبز منتخب کشور و تنها تولید کننده سیمان سرباره‌ای در کشور می‌باشد.
سیمان خاکستری ساوه:
کارخانه سیمان خاکستری ساوه در 50 کیلومتری شهر ساوه در استان مرکزی در مرکز ایران قرار دارد. این کارخانه با وسعت 120 هکتار قرار است روزانه 7200 تن سیمان تولید کند که می‌توان این میزان را تا 8000 تن افزایش داد. کارخانه سیمان خاکستری ساوه یکی از پیشرفته‌ترین کارخانه‌های تولید سیمان در ایران و همچنین خاورمیانه می‌باشد. با توجه به اینکه در طول 20 سال گذشته، زمان ساخت کارخانه‌های سیمان ساخته شده در ایران به طور متوسط 8 سال یا بیشتر بوده است، کارخانه ساوه در مدت 36 ماه (شامل کارهای عمرانی و تاسیساتی) تکمیل می‌شود و قرار است عصر جدیدی را در ایران آغاز کند. این کارخانه همچنین از استانداردهای کیفیت ملی فراتر خواهد رفت.
سنگ آهک اصلی‌ترین ماده اولیه مورد استفاده در کارخانه سیمان خاکستری ساوه از معدن عظیم دوشاخ واقع در 4 کیلومتری محل پروژه به دست می‌آید. همچنین 400 هکتار از اراضی غیر زیر کشت اطراف کارخانه به کاشت درختان، درختچه‌ها و سایر سبزی‌ها اختصاص دارد که در نتیجه مناظر دلپذیری را فراهم می‌کند و اثرات منفی کارخانه را بر محیط زیست به حداقل می‌رساند.
در این بلاگ سعی کردیم 5 تا از بزرگترین و مهم‌ترین کارخانه‌های سیمان در ایران را جمع‌آوری کنیم. اگر شما کارخانه‌ی سیمان دیگری می‌شناسید، حتماً با ما به اشتراک بگذارید.